Mua bán "chui" cổ phiếu là gì? Mức xử phạt bao nhiêu?
Đầu tư chứng khoán trở thành một từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trong năm 2021, khi ai cũng muốn tạo thêm nguồn thu nhập khác cho bản thân. Hiểu được xu hướng đó, nhiều “ông lớn” đã tìm cách đầu cơ trục lợi bằng cách bán chui cổ phiếu mà không báo cáo hay công bố thông tin trên sàn. Điều này tạo nên tâm lý bức xúc cho nhiều nhà đầu tư và tiềm ẩn nhiều rủi ro cũng như không đảm bảo được sự minh bạch của thị trường chứng khoán.
Vậy mua/bán chui cổ phiếu là gì? Và mức xử phạt cho việc mua/bán chui cổ phiếu là bao nhiêu? Cùng traderhub.vn tìm hiểu trong bài viết này nhé!
Mua/Bán chui cổ phiếu là gì?
Mua/bán chui cổ phiếu là một cụm từ được các nhà đầu tư chứng khoán Việt Nam sử dụng khi nói đến hiện tượng chủ doanh nghiệp, kế toán trưởng hoặc những người liên quan (nội bộ của công ty, người thân hoặc giao định có sở hữu cổ phiếu của công ty…) mua/bán cổ phiếu mà không đăng ký giao dịch trước theo quy định.
Cụ thể, khoản 1 Điều 33 Thông tư 96/2020/TT-BTC quy định người nội bộ trong công ty đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng, quỹ đại chúng phải công bố thông tin như sau:
Người nội bộ phải công bố thông tin, báo cáo với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch chứng khoán (đối với cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch, chứng chỉ quỹ đại chúng niêm yết) trước và sau khi thực hiện giao dịch.
Trong đó, giá trị giao dịch dự kiến trong ngày từ 50 triệu đồng trở lên hoặc giá trị giao dịch dự kiến trong từng tháng có mệnh giá từ 200 triệu đồng trở lên hoặc giá trị chuyển nhượng nếu là quyền mua cổ phiếu, quyền mua trái phiếu chuyển đổi... kể cả không thực hiện chuyển nhượng thông qua hệ thống giao dịch tại Sở Giao dịch chứng khoán.
Thời gian công bố thông tin là trước ngày dự kiến thực hiện giao dịch ít nhất 03 ngày làm việc, người nội bộ có nghĩa vụ công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch theo mẫu ban hành kèm Thông tư số 96/2020/TT-BTC.
Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày hoàn tất giao dịch hoặc kết thúc thời hạn dự kiến giao dịch, người nội bộ phải công bố thông tin về kết quả giao dịch và giải trình nguyên nhân không thực hiện/không thực hiện hết khối lượng giao dịch đã đăng ký (nếu có).
Ngoài ra, theo Điều 16 Luật Chứng khoán năm 2019, khi cổ đông công ty đại chúng muốn chào bán cổ phiếu ra công chúng thì phải đăng ký với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước trừ trường hợp:
- Chào bán cổ phiếu ra công chúng để chuyển doanh nghiệp Nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, đơn vị sự nghiệp công lập chuyển thành công ty cổ phần.
- Bán cổ phiếu theo bản án, quyết định của Toà án đã có hiệu lực pháp luật, theo quyết định của Trọng tài hoặc khi phá sản, mất khả năng thanh toán...
Như vậy, có thể hiểu, nếu cổ đông công ty hoặc người nội bộ bán cổ phiếu nhưng không thông báo và công bố thông tin, đăng ký giao dịch với Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước thì sẽ bị coi là bán chui cổ phiếu.
Mua/Bán chui cổ phiếu sẽ bị xử phạt như thế nào?
Tại Điều 33 Nghị định 156/2020/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung tại khoản 27 Điều 1 Nghị định 128/2021/NĐ-CP phạt tiền hành vi không báo cáo về việc dự kiến giao dịch theo giá trị cổ phiếu giao dịch thực tế tính theo mệnh giá như sau:
Nếu hành vi vi phạm có mức phạt tiền cao hơn mức phạt tối đa thì bị phạt mức tối đa là 03 tỷ đồng với tổ chức và 1.5 tỷ đồng với cá nhân.
Như vậy, căn cứ vào giá trị của giao dịch mua bán cổ phiếu trái luật nêu trên, người vi phạm có thể bị phạt đến 1,5 tỷ đồng nếu là cá nhân và đến 03 tỷ đồng nếu là tổ chức.
Đáng nói thêm, việc thực hiện giao dịch mua bán cổ phiếu chui sẽ có rất nhiều rủi ro với:
- Nhà đầu tư nhỏ lẻ bởi thường những cổ phiếu này là thuộc dạng đầu cơ, lướt sóng...
- Các công ty chứng khoán cho vay margin các cổ phiếu này bởi sau khi bị công bố mức phạt, có thể thấy giá trị của các loại cổ phiếu này thường có xu hướng giảm mạnh. Do đó, các công ty chứng khoán cũng sẽ bị ảnh hưởng ít nhiều.
Những hình phạt đối với cá nhân/doanh nghiệp mua hoặc bán chui:
Vừa qua, giới chứng khoán được nhiều biến động của thị trường. Việc ông Trịnh Xuân Quyết (Chủ tịch Tập đoàn FLC) bất ngờ bán 175 triệu cổ phiếu FLC mà không báo cáo hay công bố thông tin đã gây bức xúc cho nhiều nhà đầu tư những ngày cuối năm 2021.
Hay vụ việc ông Trần Văn Bê, anh rể của một lãnh đạo Ngân hàng VPBank bị phạt 940,35 triệu đồng vì mua bán cổ phiếu “chui” vào tháng 7/2021. Theo đó, ông Bê đã mua hơn 1,48 triệu cổ phiếu VPB, bán 59.000 cổ phiếu VPB trong tháng 1/2021; mua hơn 1,88 triệu cổ phiếu VPB trong tháng 2/2021; mua 59.000 cổ phiếu VPB ngày 3/3/2021 nhưng không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch.
Ngoài phạt hành chính, ông Bê còn bị phạt bổ sung là bị đình chỉ giao dịch chứng khoán trong 4 tháng. Quyết định có hiệu lực từ ngày 23/7/2021.
Một vi phạm khác đáng chú ý là CTCP Thai Holdings (tổ chức liên quan ông Nguyễn Đức Thụy - Phó chủ tịch HĐQT Ngân hàng LienVietPostBank - LPB) bị phạt vì mua bán "chui" cổ phiếu LPB.
Cụ thể, Thai Holdings đã mua 145.600 cổ phiếu LPB vào ngày 6/5, bán 719.400 cổ phiếu LPB vào ngày 16/6 nhưng không công bố thông tin về việc dự kiến giao dịch. Thai Holdings bị phạt 260 triệu đồng.
Mua/Bán “chui” cổ phiếu không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của cá nhân hay doanh nghiệp mà còn khiến bạn có thể “vướng” vào những hình phạt tài chính do Nhà nước quy định. Vì vậy, hãy cẩn thận đối với những giao dịch không minh bạch và nên chọn lựa giao dịch thông qua sàn giao dịch hoặc công ty môi giới uy tín để tránh những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra. Chúc bạn có nhiều giao dịch thành công.
